Het namenrecht: voornaamswijziging (art. 1:4 BW)

Steeds meer mensen wensen hun voornaam te wijzigen. Uit cijfers van de Raad voor de Rechtspraak blijkt namelijk dat het aantal wijzigen fors toeneemt; zo werden in 2015 nog 503 namen gewijzigd, nu ligt het aantal op bijna 600 wijzigingen per jaar.[1] Een voornaamswijziging is echter niet zo eenvoudig. Op grond van artikel 1:4 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek kan een persoon zijn of haar voornaam slechts door de rechter laten wijzigen. Een persoon moet zich daarbij laten bijstaan door een advocaat, welke namens hem/haar een verzoekschrift bij de rechtbank indient. Hoe een dergelijke procedure verloopt, leest u hieronder.

Verzoek tot voornaamswijziging
Een verzoekschriftprocedure tot voornaamswijziging kan worden gevoerd als een persoon zijn/haar voornaam wil wijzigen, een voornaam wil schrappen of als hij/zij een voornaam wil toevoegen. U kunt uw voornaam wijzigen of schrappen als uw huidige voornaam u bijvoorbeeld herinnert aan een traumatische gebeurtenis, een vervelende familiegeschiedenis of een gewelddadige relatie. Het is tevens mogelijk om een naam aan uw voornaam toe te voegen, bijvoorbeeld als een dergelijke toevoeging een emotionele of bijzondere band met een persoon bevestigt. Wij kunnen met u bekijken of een dergelijk verzoek haalbaar is. Uiteindelijk beslist de rechter of het verzoek wordt toegewezen.

In het verzoekschrift moeten de gronden worden uiteengezet waarop het verzoek steunt. De rechter toetst hierbij aan de volgende tweeledige maatstaf:

1. De gevraagde voornaam mag niet ongepast zijn (onwelvoeglijke namen en ‘geestige’ namen, waarvan de drager in zijn leven alleen maar last kan ondervinden) of overeenstemmen met bestaande geslachtsnamen die tevens gebruikelijke voornamen zijn;
2. Voor de wijziging dient voldoende zwaarwichtig belang te bestaan.

In de meeste gevallen zal het eerste vereiste niet voor veel problemen zorgen. Om te kunnen voldoen aan het tweede vereiste dient echter sprake te zijn van een zwaarwichtig belang. Hiervoor is het van wezenlijk belang om aan te tonen dat een persoon veel last ondervindt van zijn/haar huidige voornaam. Een enkele persoonlijke beleving wordt helaas niet altijd voldoende geacht. Een inhoudelijke verklaring van een medisch deskundige (huisarts, psycholoog e.d.), waaruit blijkt dat wijziging van de voornaam kan bijdragen aan verbetering van gezondheidsproblemen, helpt het verzoek te onderbouwen. Het is van belang om te kunnen aantonen dat de huidige voornaam gevolgen heeft voor de psychische gesteldheid van de verzoeker. De rechter neemt in beginsel geen genoegen met eigen verklaringen van een verzoeker.

Het verloop van de procedure
Zoals reeds aangegeven dient een verzoek tot voornaamswijziging door een advocaat te worden ingediend. Vervolgens wordt het verzoekschrift ter beoordeling voorgelegd aan de rechter. Een dergelijk verzoek wordt meestal zonder zitting afgedaan.

Indien de rechter het verzoek tot wijziging van de voornaam toewijst en de rechterlijke beschikking is afgegeven, is de voornaamswijziging nog niet van kracht. Nadat de beroepstermijn van drie maanden is verstreken, zal de rechtbank de ambtenaar van de burgerlijke stand inlichten over de naamswijziging en hem/haar verzoeken om de wijziging als latere vermelding aan de geboorteakte toe te voegen. Pas vanaf dat moment is de voornaamswijziging officieel van kracht.

Kosten

Advocaatkosten
Wij hanteren voor een standaard voornaamswijziging zonder bijzondere bijkomende werkzaamheden een vast tarief ter hoogte van € 500,- exclusief 21% BTW en 6% kantoorkosten. Wel dient u dan nog zelf de griffierechten die verschuldigd zijn aan de rechtbank voor behandeling van het verzoek, te betalen.

Indien u onder een bepaalde inkomensgrens zit, komt u mogelijk in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand (toevoeging). Indien dit het geval is, bent u slechts een eigen bijdrage verschuldigd. Let wel, voor een voornaamswijziging wordt slechts in uitzonderlijke gevallen een toevoeging afgegeven. Indien de Raad voor Rechtsbijstand de toevoegingsaanvraag afwijst, kunnen wij uw zaak slechts op basis van het uurtarief of tegen een vast tarief in behandeling nemen. Voor meer informatie hieromtrent verwijs ik u naar de website van de Raad voor Rechtsbijstand: www.rvr.org.

Griffierechten
U dient ook rekening te houden met griffierechten. Zodra het verzoekschrift bij de rechtbank is ingediend, zal de rechtbank een griffienota toezenden. Indien u in aanmerking komt voor een toevoeging, dient u het verlaagde griffierecht (griffierecht voor onvermogenden) aan de rechtbank te voldoen. Voor meer informatie hieromtrent verwijs ik u naar de website van de rechtspraak (zie ‘zaken van onbepaalde waarde’): https://www.rechtspraak.nl/Uw-Situatie/Onderwerpen/Kosten-rechtszaak/Griffierecht/Paginas/Griffierecht-civiel.aspx.

Uittreksels
Teneinde rechtsgeldig een verzoek tot voornaamswijziging bij de rechtbank in te kunnen dienen, dienen wij allereerst twee uittreksels op te vragen bij de gemeente. Deze uittreksels dienen namelijk aan het verzoekschrift te worden gehecht. Het betreft een uittreksel uit de Basisregistratie Personen en een authentiek afschrift van de geboorteakte. Aan het opvragen van deze uittreksels zijn kosten gebonden. De hoogte van deze kosten bedragen circa € 13,20. De kosten kunnen per gemeente verschillen.

Wenst u een advocaat of jurist die u hierover kan adviseren? Of heeft u andere vragen over het wijzigingen van uw voornaam of geslachtsnaam? Neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op via het telefoonnummer 024 – 360 66 20 of via het e-mailadres: info@nomeadvocaten.nl.

[1] https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Raad-voor-de-rechtspraak/Nieuws/Paginas/Rechters-zien-steeds-meer-voornaamswijzigingen.aspx